Οι λιγοστοί μεγάλοι χώροι πρασίνου της πρωτεύουσας προσαρμόζονται στα δεδομένα της οικονομικής κρίσης. Οι δήμοι και οι άλλοι φορείς που τυχόν τους διαχειρίζονται επικεντρώνονται στην εξάντληση των δυνατοτήτων τους, εγκαταλείποντας πλέον οριστικά την ανάθεση πολυέξοδων εργολαβιών πρασίνου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η καλή κατάσταση των μεγάλων πάρκων επαφίεται πλέον κατά κύριο λόγο στο φιλότιμο των εργαζομένων.

Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα μεγάλου άλσους, που πρέπει να διατηρηθεί στην ίδια καλή κατάσταση με σαφώς λιγότερους πόρους είναι το άλσος Βεΐκου. «Τα προβλήματα είναι τεράστια και δεν είναι μόνο οικονομικά», εξηγεί στην «Κ» ο κ. Μανώλης Πρωτονοτάριος, πρόεδρος του Πολιτιστικού Κέντρου Αθλητικού Οργανισμού του δήμου Γαλατσίου, που έχει την ευθύνη του χώρου. «Για παράδειγμα, παλαιότερα είχαμε 28 εργαζόμενους στο άλσος και σήμερα έχουμε μόλις 15 και είναι όλοι συμβασιούχοι. Για να συντηρηθούν τα 250 στρέμματα του άλσους και όλοι οι αθλητικοί χώροι απαιτείται η υπερπροσπάθεια των υπαλλήλων, που προφανώς δεν επαρκούν».

Μεγάλοι δήμοι, όπως ο δήμος Αθηναίων (που έχει στην ευθύνη του σημαντικούς χώρους πρασίνου όπως ο Εθνικός Κήπος, του Φιλοπάππου και ο Λυκαβηττός), στρέφονται στους δικούς τους πόρους. «Παρότι υπάρχει μείωση του αριθμού των εργαζομένων που απασχολούνται στις υπηρεσίες πρασίνου, επειδή πολλοί βγήκαν στη σύνταξη, συνεχίζουμε να ανταποκρινόμαστε χρησιμοποιώντας διάφορους τρόπους» εξηγεί ο κ. Αγγελος Αντωνόπουλος, αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος και Πρασίνου. «Για παράδειγμα κινητοποιήσαμε καλύτερα τους εργαζομένους. Κάναμε καλύτερη οργάνωση της διεύθυνσης κηποτεχνίας, αλλά ταυτόχρονα προσπαθήσαμε να πιάσουμε στο φιλότιμο τους εργαζομένους».

Ανάμεσα στις κινήσεις στις οποίες προχώρησε ο δήμος, σύμφωνα με τον κ. Αντωνόπουλο, είναι η μείωση του αριθμού των εργολαβιών που ανατίθενται σε ιδιώτες. «Για παράδειγμα, στις φυτεύσεις δέντρων και θάμνων, ενώ το 2010 είχαν φυτευθεί 23.000 τεμάχια με «εξωτερική» εργολαβία, το 2011 φυτεύσαμε 28.700 με φυτά που προήλθαν από τα φυτώρια του δήμου και προηγούμενες παραγγελίες από ιδιώτες. Στόχος είναι να μειωθούν στο ελάχιστο οι αγορές φυτών, να καλύπτουμε τις ανάγκες μας από το φυτώριο του δήμου που βρίσκεται στο Γουδί. Επίσης, στην κλάδευση υψηλών ή επικίνδυνων δέντρων, το 2010 έγιναν 7.842 κλαδεύσεις ενώ πέρυσι 10.480, όλες από εργαζόμενους στον δήμο. Υπάρχουν προβλήματα, για παράδειγμα θα θέλαμε καλύτερη φύλαξη και περισσότερα τεχνικά μέσα, αλλά πρέπει να συμβιβαστούμε».

Πολύπλοκη υπόθεση

Στο Πεδίον του Αρεως, που ανήκει στην Περιφέρεια Αττικής, η κατάσταση είναι αρκετά πολύπλοκη, ασχέτως κρίσης. Η εργολαβία για την ανάπλαση του χώρου σταμάτησε πριν ολοκληρωθεί το έργο, με πολλές συνέπειες για τη φροντίδα του. «Η υπόθεση ξεμπλοκάρισε και ελπίζω ότι σε δύο μήνες το πάρκο θα παραδοθεί», λέει η αρμόδια αντιπεριφερειάρχης κεντρικού τομέα, κ. Αννα Παπαδημητρίου. «Υπάρχουν όμως και πολλά ζητήματα που αφορούν την τύχη του και σχετίζονται με την υπόθεση της οικονομικής κρίσης. Πριν από λίγο καιρό έληξε η σύμβαση που υπήρχε για την καθαριότητα του πάρκου, ενώ σε λίγους μήνες λήγει και η εργολαβία για τη φύλαξή του. Με το υπάρχον πλαίσιο, ο μόνος δρόμος που έχουμε είναι η διενέργεια διαγωνισμού, αφού η Περιφέρεια δεν έχει υπηρεσίες για τη φροντίδα και την προστασία του χώρου. Δεν μπορούμε όμως να προχωρήσουμε σε ανάθεση εργολαβιών με υπέρογκα ποσά και αμφίβολα αποτελέσματα. Πρέπει λοιπόν να υπάρξει απόφαση για διάδοχη κατάσταση. Κατά την άποψή μου, ίσως θα ήταν καλύτερα αν η ιδιοκτησία και ο έλεγχος του χώρου περνούσε στον δήμο Αθηναίων».

Προβλήματα με τις αυθαίρετες κατασκευές

Ενα ιδιαίτερα σύνθετο ζήτημα -άσχετο με την οικονομική κρίση- που αφορά αρκετούς από τους μεγάλους χώρους πρασίνου της πρωτεύουσας είναι η ύπαρξη αυθαίρετων κατασκευών, τις οποίες έχουν ανεγείρει οι ίδιοι οι διαχειριστές των χώρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, που είχε αποκαλύψει παλαιότερα η «Κ», το Θέατρο Βράχων στον Βύρωνα, το οποίο έχει χτιστεί χωρίς άδεια. Αυθαίρετη και κατεδαφιστέα έχει κριθεί και η παράνομη επέκταση καφετέριας που βρίσκεται στην καρδιά του άλσους Νέας Φιλαδέλφειας. Αιτία για τα φαινόμενα αυτά δεν είναι άλλη από τη φιλοδοξία των δήμων να αξιοποιήσουν -συνήθως οικονομικά- τα άλση, αδιαφορώντας για τη νομιμότητα ή μη των πράξεών τους. Στο άλσος Βεΐκου «η περιοχή είναι όλη αναδασωτέα και δεν μπορούμε να κάνουμε καμία εργασία συντήρησης, αφού δεν μας δίνουν άδεια», λέει ο κ. Πρωτονοτάριος. «Ολες οι αθλητικές εγκαταστάσεις, οι καφετέριες και το υπαίθριο θέατρο που χτίστηκαν πριν από 30 χρόνια είναι όλα αυθαίρετα. Πέρυσι μας επέβαλαν πρόστιμο 550.000 ευρώ. Στις γιορτές που κάναμε τα Χριστούγεννα φτιάξαμε μερικά προκάτ περίπτερα και... κατέληξα στο αυτόφωρο».

Ανάλογο πρόβλημα υπήρχε και στο Πεδίον του Αρεως. «Ορισμένα παλαιά κτίρια όπως η «Γαρδένια» είχαν κριθεί κατεδαφιστέα», λέει η κ. Παπαδημητρίου. «Επρεπε να γίνει αίτηση στο ΣΧΟΠ ώστε να εξαιρεθούν από την κατεδάφιση. Τελικά πριν από 15 ημέρες με την παρέμβαση του ΥΠΕΚΑ καταφέραμε να λυθεί το θέμα».

Προτάσεις για την πράσινη ανάπλαση με τη συμμετοχή ιδιωτών

Της ΤΑΝΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ

Η οικονομική κρίση πλήττει σοβαρά το πράσινο. Και όμως λεφτά για έργα πρασίνου υπάρχουν κυρίως από την αξιοποίηση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, απλά «οι αρμόδιοι δεν ξέρουν πού να τα βρουν και άμα τα βρουν δεν ξέρουν τι να τα κάνουν», εξηγεί ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Εργοληπτών Γεωπόνων Εργων Πρασίνου κ. Μιχάλης Στογιάννος.

Τι λένε τα στοιχεία

Η υποχώρηση του πρασίνου στην πόλη είναι ορατή διά γυμνού οφθαλμού. Ωστόσο, καταγράφεται και από τα στοιχεία. Tην προηγούμενη δεκαετία η επιφάνεια των νέων κατοικιών στην Αττική αυξήθηκε κατά 18,1%, ποσοστό που μεταφράζεται σε απώλεια αδόμητης γης συνολικής έκτασης 90.000 στρεμμάτων. Η δόμηση επεκτάθηκε και στην αγροτική γη. Καλύφθηκαν περίπου 58.000 στρέμματα που αντιστοιχούν στο 1,9% της συνολικής επιφάνειας στην Αττική.

Η ΠΕΕΓΕΠ προτείνει ένα σχέδιο για την Πράσινη Ανάπλαση της Αθήνας, το οποίο μάλιστα έχει κοστολογήσει στα 500 εκατομμύρια ευρώ, χρήματα που θα απορροφηθούν σε βάθος πενταετίας και το οποίο έχει στόχο την αύξηση του ποσοστού πρασίνου ανά κάτοικο, από τα 2,5 τετραγωνικά μέτρα ανά κάτοικο που είναι σήμερα στα 10 τετραγωνικά μέτρα ανά κάτοικο. Η Ενωση ανάμεσα σε άλλα προτείνει:

- Τη δημιουργία δικτύου πράσινων πεζοδρόμων, τα οποία θα συνδέουν μεταξύ τους μικρούς χώρους πρασίνου έτσι ώστε ο πολίτης να μπορεί εναλλακτικά να κινείται σε «πράσινες» αρτηρίες.

- Την αύξηση των πεζοδρομήσεων και τη φύτευση των ακάλυπτων.

- Τη διάσωση - αξιοποίηση των υφιστάμενων ελεύθερων χώρων μέσω του χαρακτηρισμού τους και της διαμόρφωσής τους σε χώρους πρασίνου.

- Τη συμμετοχή των ιδιωτών στον συνολικό σχεδιασμό και την υλοποίηση της πράσινης ανάπλασης.

Ο κ. Στογιάννος τονίζει ότι τα χρήματα μπορούν να εξευρεθούν, δεδομένου ότι υπάρχουν σχετικά Ευρωπαϊκά Προγράμματα. «Το πρόγραμμα «Πράσινη ζωή στην πόλη» που προκηρύχθηκε από το υπουργείο Οικονομικών το 2008 ήταν συνολικού προϋπολογισμού 100 εκατομμυρίων ευρώ. Ομως »κόπηκε» σε μικρά κομμάτια για τους δήμους, που έφτιαξαν πλατείες, δρόμους και στην καλύτερη περίπτωση ποδηλατοδρόμους, σε πολλές περιπτώσεις κόβοντας δέντρα για να διευκολυνθούν οι εργασίες».

Σήμερα, υπάρχει το «Πρόγραμμα για τη Βελτίωση Περιβαλλοντικών όρων στις αστικές περιοχές» ύψους 60 εκατομμυρίων ευρώ και το πρόγραμμα για τις «Φυτεύσεις δωμάτων» ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ, όμως κανένα ουσιαστικά δεν χρησιμοποιείται για να αυξηθεί το πράσινο στην πόλη, τονίζει ο κ. Στογιάννος.

Χορηγίες και συμπράξεις

Η χρηματοδότηση επίσης θα μπορούσε να προέρχεται από χορηγίες, από πρόστιμα για τις πράξεις καταστροφής, ρύπανσης, παράνομες αποψιλώσεις κ.τ.λ., αλλά και από Συμπράξεις μεταξύ Δημοσίου και ιδιωτών. «Θα μπορούσε για παράδειγμα αυτός που θα αναλάβει το κόστος κατασκευής μιας πλατείας να μπορεί να εκμεταλλεύεται το αναψυκτήριο επί της πλατείας για κάποια χρόνια» εξηγεί ο κ. Στογιάννος.

«Η πράσινη ανάπλαση αποτελεί και μια απάντηση στην οικονομική κρίση, καθώς θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Παράλληλα το πράσινο δίνει υπεραξία στα ακίνητα μιας περιοχής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Πεδίον του Αρεως. Η εμπορική αξία των διαμερισμάτων όπισθεν του Πεδίου, στο τμήμα προς την οδό Μουστοξύδη και την περιοχή Σόνια είναι υψηλή, ενώ λίγα τετράγωνα πιο μακριά οι τιμές πώλησης είναι έως και 30% χαμηλότερες» προσθέτει ο κ. Στογιάννος.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ