Ποιοι είναι οι πραγµατικοί ήρωες της επιστήµης; Διασηµότητες όπως ο Αλβέρτος Αϊνστάιν, ο Ισαάκ Νεύτων και ο Κάρολος Δαρβίνος ή κάποιοι λιγότερο επιφανείς που έσωσαν όµως εκατοµµύρια ζωές;

Η εξειδικευµένη ιστοσελίδα www.scienceheroes.com δεν έχει καµία αµφιβολία ότι ήρωες είναι οι δεύτεροι. Και σε αυτό το πνεύµα κατήρτισε έναν κατάλογο από τον οποίο απουσιάζουν οι πατέρες της επιστήµης για να βρουν χώρο επιστήµονες που χωρίς την προσφορά τους θα είχαν χαθεί εκατοµµύρια ζωές. Δίπλα σε κάθε όνοµα, άγνωστο ή ξεχασµένο στις περισσότερες περιπτώσεις, φιγουράρει ο αριθµός των ζωών που σώθηκαν χάρις σε κάποια εφεύρε ση ή ανακάλυψη. Στην κορυφή της λίστας βρίσκεται ο Φριτς Χάµπερ, ένας επιστήµονας στο όνοµα του οποίου είναι αφιερωµένοι ελάχιστοι δρόµοι ή πλατείες. Κι όµως, περισσότεροι από δύο δισεκατοµµύρια άνθρωποι σώθηκαν χάρις σε αυτόν τον γερµανό χηµικό που εφηύρε το συνθετικό λίπασµα. Αλλο ένα δισεκατοµµύριο άνθρωποι απέφυγαν τον θάνατο χάρις στον Καρλ Λαντστάινερ, έναν αυστριακό γιατρό ο οποίος το 1901 ανακάλυψε ότι το ανθρώπινο αίµα χωρίζεται σε τέσσερις οµάδες, ανοίγοντας τον δρόµο στις µεταγγίσεις.

Περίπου 122 εκατοµµύρια άν θρωποι οφείλουν τη ζωή τους στον Εντουαρντ Τζένερ, που στα τέλη του 18ου αιώνα ανακάλυψε ότι οι αγρότες που έρχονταν σε επαφή µε τις αγελάδες δεν προσβάλλονταν από την ευλογιά. Ο βρετανός γιατρός υποψιάστηκε ότι η ανοσία τους είχε σχέση µε το γεγονός ότι τα βοοειδή είχαν προσβληθεί από κάποια παρόµοια ασθένεια. Λίγο καιρό αρ γότερα, ο Τζένερ παρασκεύα σε το πρώτο εµβόλιο κατά της ευλογιάς.

Αντίθετα από ό,τι θα µπορούσε να πιστέψει κανείς για το κόστος ή τα µέσα που απαιτεί η επιστηµονική έρευνα, καµιά φορά οι ευεργετικές ανακαλύψεις για την ανθρωπότητα γεννιούνται από την απλή παρατήρηση. Ο οφθαλµολόγος Αλφρεντ Σόµερ έσωσε περισσότερες από 6,3 εκατ. ζωές παρατηρώντας ότι τα παιδιά που παρουσίαζαν έλλειψη βιταµίνης Α ήταν περισσότερο εκτεθειµένα στον κίνδυνο της τύφλωσης. Χάρις σε αυτή την απλή παρατήρηση και την έρευνα που ακολούθησε, σήµερα οι τροφές που περιέχουν βιταµίνη Α θεωρούνται απαραίτητες στη διατροφή. Οι τροφές αυτές κοστίζουν ελάχιστα και θεωρούνται η µεγαλύτερη ασπίδα για την πρόληψη της παιδικής τύφλωσης.

Οι υπεύθυνοι της ιστοσελίδας που αναζήτησαν τους ήρωες της «χρήσιµης» επιστήµης, αφιέρωσαν ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο στις γυναίκες, οι οποίες έπε φταν για αιώνες θύµατα διακρίσεων στον ακαδηµαϊκό κόσµο.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις αµερικανίδες ερευνήτριες Περλ Κέντρικ και Γκρέις Ελντερινγκ, οι οποίες την εποχή της Μεγάλης Υφεσης στις Ηνωµένες Πολιτείες προσέφεραν τις υπηρεσίες τους δωρεάν για να παρασκευάσουν το εµβόλιο κατά του κοκύττη, µιας ασθένειας που σκότωνε 6.000 παιδιά κάθε χρόνο.