Η φημισμένη αμερικανίδα σοπράνο Μπέβερλι Σιλς ουδέποτε είχε καπνίσει. Ούτε η ηθοποιός και ακτιβίστρια της υγείας Ντέινα Ριβ, σύζυγος του πάλαι ποτέ «Σούπερμαν» της μεγάλης οθόνης Κρίστοφερ Ριβ. Ωστόσο, και οι δύο υπέκυψαν στον καρκίνο του πνεύμονα.

Οι δύο γυναίκες έχασαν τη ζωή τους το 2007 και το 2006 αντιστοίχως – δύο από τους 32.000 Αμερικανούς που δεν έχουν αγγίξει ποτέ στη ζωή τους τσιγάρο, αλλά ούτως ή άλλως πεθαίνουν κάθε χρόνο από καρκίνο του πνεύμονα.

Στην πραγματικότητα, λένε οι ειδικοί, το ένα στα πέντε έως ένα στα δέκα κρούσματα της νόσου εκδηλώνεται σε μη καπνιστές, κοστίζοντας τη ζωή όσων σχεδόν ατόμων πεθαίνουν από καρκίνο του μαστού ή καρκίνο του προστάτη.

Τα δεδομένα αυτά έχουν ωθήσει πολλούς ειδικούς να λένε πως πρέπει να πάψει να προωθείται ο καρκίνος του πνεύμονα ως νόσημα που αφορά αμιγώς καπνιστές.

«Το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε είναι “αφού έχεις πνεύμονες, μπορεί να πάθεις καρκίνο”», λέει η Λίντα Βέγκνερ, εκτελεστική διευθύντρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού «Ενωμένοι Εναντίον του Καρκίνου του Πνεύμονα» (UALC).

Ο οργανισμός αυτός ιδρύθηκε το 2001, έπειτα από τον θάνατο της αμερικανίδας δημοσιογράφου του ABC και του NBC Τζόαν Σκαράντζελο. Η Σκαράντζελο ήταν ολόκληρη τη ζωή της φανατική αντικαπνίστρια, αλλά έχασε τη ζωή της από τον καρκίνο του πνεύμονα σε ηλικία 47 ετών.

«Ακολουθούσε έναν πολύ υγιεινό τρόπο ζωής, ήταν και δρομέας, αλλά παρ’ όλα αυτά εκδήλωσε καρκίνο στον πνεύμονα και πέθανε εξαιτίας του – όπως συμβαίνει με χιλιάδες ανθρώπους κάθε χρόνο», λέει η κυρία Βέγκνερ. «Κάτι πρέπει πλέον να γίνει αυτό».

Πολλοί ειδικοί πιστεύουν πως το στίγμα που περιβάλλει το κάπνισμα και τον καρκίνο του πνεύμονα (ότι δηλαδή οι ασθενείς τον προκάλεσαν ουσιαστικά στον εαυτό τους), έχει «παγώσει» την συμπόνια του κόσμου στους ασθενείς και αποτελεί εμπόδιο στη χρηματοδότηση μελετών.

«Η έρευνα για τον καρκίνο του πνεύμονα ασφαλώς και αποτελεί το αποπαίδι της χρηματοδότησης», λέει η δρ Χόλι Καβάντλερ, διευθύντρια του επιστημονικού προγράμματος του UALC.

Και προσθέτει πως, σε απόλυτους αριθμούς, το Εθνικό Ίδρυμα Καρκίνου (NCI) των ΗΠΑ δίνει ανά θάνατο από καρκίνο του μαστού 27.000 δολάρια για την έρευνα, έναντι μόλις 1.400 δολαρίων για κάθε θάνατο από καρκίνο του πνεύμονα.

Περισσότερες γυναίκες

Παρά τα προβλήματα, οι επιστήμονες ανακαλύπτουν σιγά-σιγά στοιχεία για τις ρίζες και την ιδιαίτερη φύση του καρκίνου του πνεύμονα σε ανθρώπους οι οποίοι ουδέποτε κάπνισαν. Ένα από τα σημαντικά είναι πως προσβάλλει πολύ περισσότερες γυναίκες απ’ ό,τι άνδρες.

«Οι μη καπνίστριες με καρκίνο του πνεύμονα είναι διπλάσιες απ’ ό,τι οι μη καπνιστές», λέει η κυρία Βέγκνερ.

Οι λόγοι αυτής διάκρισης δεν είναι σαφείς, κατά τον δρα Τζέιμς Ντόχερτι, ιατρικό σύμβουλο στο Ίδρυμα Μελέτης του Καρκίνου του Πνεύμονα (LCRF) στη Νέα Υόρκη.

Τα πρώτα στοιχεία, όμως, υποδηλώνουν ότι η επιθετικότητα των όγκων στον πνεύμονα στις γυναίκες επηρεάζεται από την ορμόνη του γυναικείου φύλου, τα οιστρογόνα – όπως, δηλαδή, συμβαίνει και με τον καρκίνο του μαστού. Υπάρχει, πάντως, ισχυρό ενδεχόμενο να εμπλέκονται και άλλοι, άγνωστοι προς το παρόν παράγοντες.

Δείκτες

Οι επιστήμονες προσπαθούν επίσης να καταλάβουν τις διαφορές στην βιολογία του πνευμονικού καρκίνου σε καπνιστές και μη καπνιστές, προσθέτει ο δρ Ντόχερτι.

Ήδη πραγματοποιείται μελέτη στο φημισμένο Κέντρο Καρκίνου M.D. Anderson, στο Τέξας, η οποία προσπαθεί να εντοπίσει ειδικούς καρκινικούς δείκτες στους μη καπνιστές – ένα βήμα απαραίτητο για να ανοίξει ο δρόμος για εξειδικευμένες θεραπείες γι’ αυτούς.

Ένα άλλο πεδίο έρευνας είναι ο εντοπισμός των παραγόντων, οι οποίοι θέτουν σε ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο πνευμονικού καρκίνου ανθρώπους οι οποίοι ουδέποτε πλησίασαν το τσιγάρο.

Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα «πάνελ» βιολογικών και άλλων παραγόντων, με βάση το οποίο θα μπορεί να ανιχνεύονται όσοι κινδυνεύουν πολύ, ούτως ώστε να ελέγχονται συστηματικά για προληπτικούς λόγους.