Φιλίπ Πετίτ: άνθρωπος πάνω σε Σύρμα

Για να κλειστεί αυτή η συνέντευξη χρειάστηκαν περίπου 100 email, τριάντα τηλεφωνήματα και δέκα αναβολές. Ίσως για αυτό όταν έναν χρόνο μετά μου τηλεφώνησε η Κάθι, η σύντροφος και μάνατζέρ του σχεδόν δεν το πίστευα. «Την Τετάρτη, στις δέκα, στο γραφείο του, στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Ιωάννη». Ξεκίνησα να συναντήσω τον Φιλίπ Πετίτ, τον μικροσκοπικό Γάλλο ακροβάτη και πρωταγωνιστή της ταινίας «Άνθρωπος επάνω σε σύρμα», η οποία το 2008 βραβεύτηκε με το Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ, με μεγάλη προκατάληψη. «Ένας εγωκεντρικός καλλιτέχνης», ένας «σνομπ Γάλλος», ένας «υπερόπτης διάσημος», είναι μόνο μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που του είχαν προσάψει τα ΜΜΕ.

Ναι, ο Φιλίπ Πετίτ είναι ένας εγωκεντρικός καλλιτέχνης. Είναι επίσης ο άνθρωπος που διέπραξε το «καλλιτεχνικό έγκλημα του αιώνα», τον Αύγουστο του 1974 περπάτησε από τον έναν Δίδυμο Πύργο στον άλλον επάνω σε ένα σύρμα. Είναι επίσης ένας ονειροπαρμένος ακροβάτης, ένας μέτριος ποιητής, (κάθε του φράση είναι σαν ένα ποίημα), ένας ανερχόμενος συγγραφέας, κάθε του αφήγηση εσωκλείει ένα μικρό δράμα, μια αρχή, μια απόφαση, μυθιστορηματικούς πρωταγωνιστές και ένα τραγικό τέλος. «Δεν έχω ακόμη γυρίσει την ταινία μου, είμαι ένας δημιουργός χωρίς αντικείμενο» δηλώνει για να ασκήσει την δική του κριτική στην ταινία που τον έκανε διάσημο. Ο Φιλίπ Πετίτ ωστόσο είναι ένας άνθρωπος σαν κανέναν άλλον, ένας ονειρευτής, ένας ταξιδιώτης, ένας «διάσημος» που δεν φοβάται να ασκήσει κριτική στον εαυτό του, ή στη χώρα του τη Γαλλία. Η παράσταση που έδωσε στους Δίδυμους Πύργους ήρθε ξανά στην ζωή μέσα από την ταινία του Βρετανού σκηνοθέτη Τζέιμς Μαρς, ο οποίος επέλεξε να διηγηθεί την τραγωδία της ενδεκάτης Σεπτεμβρίου μέσω του Φιλίπ Πετίτ και της παράνομης ακροβασίας του. «Ο σκοπός μια ταινίας είναι να μας ταξιδεύει, παλαιότερα πηγαίναμε σε ένα τσίρκο για να ταξιδέψουμε, σήμερα αναζητούμε απλά γρήγορες συγκινήσεις», θα πει για να αφηγηθεί με την έντονη γαλλική του προφορά την ιστορία ενός παιδιού που ήθελε να πάει στο φεγγάρι επάνω σε ένα σύρμα.

Οι Δίδυμοι Πύργοι
_Γιατί αποφασίσατε να διασχίσετε τους Δίδυμους Πύργους. 


«Δεν το αποφάσισα εγώ. Εκείνοι αποφάσισαν για εμένα. Είναι ένα από αυτά τα μοναδικά πράγματα που συμβαίνουν στη ζωή. Τα λέμε μοιραία. Όταν είδα τους Δίδυμους Πύργους στο περιοδικό, είπα εγώ εκεί θα πάω. Και το έκανα».

_Η φήμη που αποκτήσατε σας άλλαξε;
«Η δόξα δεν ήταν κάτι που επιδίωξα, και ναι μπορεί προς στιγμής να ήταν κάτι συναρπαστικό, αλλά ήταν προς στιγμή. Στην τελετή των Όσκαρ για παράδειγμα, ήταν μια μοναδική στιγμή. Στο ίδιο βάθρο με τους σταρ, αλλά δεν γελάστηκα ποτέ. Αυτό που μένει είναι μια ανάμνηση. Μετά γύρισα στο σπίτι μου σε ένα προάστιο της Νέας Υόρκης και ήμουν εγώ και το σύρμα. To ίδιο συνέβη και μετά τους Δίδυμους Πύργους, μετά από όλη αυτή την προσοχή. Η ταινία δεν απεικονίζει την πραγματικότητα. Πιστεύω ότι στο μοντάζ χάθηκε λίγο η αλήθεια. Δεν είναι αλήθεια ότι αμέσως μετά που έγινα διάσημος, άφησα τη σύντροφο μου, τους φίλους μου που με συνόδευσαν σε αυτό το ταξίδι και άλλαξα πορεία. Αυτά τα πράγματα έγιναν σταδιακά. Για έναν καλλιτέχνη η φήμη είναι η επικοινωνία με τον κόσμο. Οπότε ναι με αυτόν τον τρόπο απήλαυσα την δόξα μου. Αλλά μόνο με αυτόν τον τρόπο. Δεν αλλάζουν τα πάντα γύρω σου επειδή μια μέρα έγινες επώνυμος. Ξυπνάς και η καφετιέρα σου είναι ακόμη εκεί. Η δική μου καρδιά έμεινε ακριβώς στο ίδιο μέρος. Τίποτε δεν άλλαξε».

_Όταν βλέπετε σήμερα το κενό στη θέση των Δίδυμων Πύργων τι έρχεται στο μυαλό σας;
«Eπιτρέψτε μου να μην εκφράσω πολιτικά τη γνώμη μου για το συμβάν. Δεν θέλω να μιλήσω για αυτό. Αν και στη θέση των Δίδυμων Πύργων χτίζουν κάτι άλλο αυτή τη στιγμή, ένα μνημείο. Θα ήθελα η παράσταση μου στους Δίδυμους Πύργους να είναι μια ευχάριστη ανάμνηση. Τίποτε άλλο. Σημασία έχει να φωτογραφίζουμε τη στιγμή, και όχι να την συνδέουμε με άλλα γεγονότα. Το τι συνέβη στους Δίδυμους Πύργους είναι εντελώς ξεχωριστό από αυτό που συνέβη τριάντα χρόνια πριν».

Το σύρμα
_Πώς εκπαιδευτήκατε στην ακροβασία επάνω σε σύρμα;
«Είμαι αυτοδίδαχτος, έμαθα την τέχνη του σύρματος στα 16 μου χρόνια. Το πρώτο μου παράνομο εγχείρημα ήταν η ακροβασία μου στους πύργους της Παναγίας των Παρισίων. Νομίζω πως αν ο πατέρας μου με είχε πάει σε τσίρκο θα είχα μάθει αυτή την τέχνη πολύ πιο μικρός. Αμέσως μετά από αυτό ήρθε η περιπέτεια με τους Δίδυμους Πύργους. Έχω αναπτύξει μια σχέση με το σύρμα, μια σχέση η οποία δεν αναιρεί το γεγονός ότι φοβάμαι τα ύψη. Φυσικά και φοβάμαι τα ύψη. Και εκεί ψηλά στα σύννεφα πρέπει κανείς να προσέχει μη χαθεί. Μπορεί να ξεχαστείς, να φύγεις. Χρειάζεται μεγάλη αυτοσυγκέντρωση».

-Πως προετοιμάζεστε για να ισορροπήσετε επάνω στο σύρμα;
«Ξέρετε παλιά έκανα προπόνηση επάνω στο σύρμα σχεδόν ολόκληρη τη προηγούμενη μέρα. Μέχρι που εξαντλούσα τον εαυτό μου. Έως αργά την νύχτα. Πλέον την προηγούμενη μέρα κοιτάζω απλά να είμαι ήρεμος, να διαβάσω κάτι, να κοιμηθώ καλά. Η προπόνηση είναι εσωτερική και δεν έχει να κάνει με το πόσο καλά μπορώ να σταθώ επάνω στο σύρμα την προηγούμενη νύχτα. Είχα ήδη ξοδέψει έξι χρόνια από τη ζωή μου σχεδιάζοντας αυτό το εγχείρημα. Αναβίωνα ξανά και ξανά στο μυαλό μου τον τρόπο που θα σκαρφάλωνα επάνω στους Πύργους. Έπρεπε να ανακαλύψω τον τρόπο για να μπορέσω να τοποθετήσω λαθραία όλα τα σύνεργα, μέσα στη νύχτα. Αποπειράθηκα να μπω μέσα στους Πύργους άπειρες φορές μεταμφιεσμένος για να διαπιστώσω αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό».

Η Ταινία
_Η ταινία ωστόσο αποπειράται να συνδέσει τα δυο γεγονότα. Τη ενδεκάτη Σεπτεμβρίου και τη ζωή σας. Πώς δεχτήκατε να συμμετάσχετε στο ντοκιμαντέρ, «Άνθρωπος επάνω σε Σύρμα»;
«Πολλοί μου είχαν προτείνει να κάνουν μια ταινία για τη ζωή μου στο παρελθόν. Μου υπόσχονταν ότι θα γινόμουν εκατομμυριούχος. Αλλά δεν ήθελαν να είμαι μέρος αυτής της ταινίας, και αυτό θα ήταν αδύνατον για εμένα. Ήθελα φυσικά η ταινία να έχει και το δικό μου στίγμα. Η ταινία εκφράζει κάποιες από τις δυσκολίες του εγχειρήματος αλλά δεν κάνει και τόσο καλή δουλειά στο να περιγράψει τι έχει προηγηθεί για να φτάσουμε στους Δίδυμους Πύργους. Αυτό συμβαίνει όμως. Δίνεις το δικαίωμα στη ζωή σου σε ένα δημιουργό. Εκείνος φτιάχνει την ταινία όπως κρίνει».

_Πώς ήταν η εμπειρία του να ξαναζείτε όλο αυτό μέσα από μια ταινία;
«Ήταν αρκετά χαρμόσυνη αυτή η διαδικασία. Είχε φυσικά και συγκινήσεις και δραματικές στιγμές. Είχαμε γυρίσματα επί μέρες, γελάσαμε, πονέσαμε, σοβαρέψαμε. Ήταν σαν να κοιτάς παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Από αυτά που ζήσαμε μόνο στιγμές έμειναν στο ντοκιμαντέρ. Είναι επίπονο πολλές φορές να γυρίζεις μια ταινία για τη ζωή σου. Εμφανίζονται στοιχειά που είχες θάψει για χρόνια».

_Όταν η ταινία τελείωσε είπατε ότι τα καταφέρατε για ακόμη μια φορά;
«H αλήθεια είναι ότι ούτε όταν τελείωσε η περιπέτεια με τους Δίδυμους Πύργους, δεν αναφώνησα «ναι τα κατάφερα». Δεν είχα ιδέα τι ακριβώς είχα καταφέρει, αν είχα καταφέρει κάτι. Γιατί αυτό που έκανα δεν ήταν απλά να διασχίσω το σύρμα μια και μοναδική φορά. Από ότι μου είπαν οι φίλοι μου, γιατί εκείνη την στιγμή δεν είχα την αίσθηση του τι ακριβώς έκανα, ήταν ότι στάθηκα για περίπου 45 λεπτά επάνω στο σύρμα. Έδωσα μια παράσταση. Ταξίδεψα. Δεν ήταν επομένως μόνο το γεγονός το ίδιο να ανέβω επάνω στο σύρμα και να περάσω από τον έναν πύργο στο άλλον. Ήταν και το τι έκανα όταν ήμουν εκεί πάνω. Δεν είναι μόνο το να ανέβουμε στην κορυφή. Είναι και το τι κάνουμε εκεί πάνω».

_Σας άρεσε η ταινία;
«Θα ήθελα να γυρίσω μια δική μου ταινία για τη ζωή μου. Να διηγηθώ την περιπέτεια μου μέσα από τα δικά μου μάτια. Γιατί εκεί επάνω δεν υπήρχε μόνο η συνωμοσία, ο φόβος, η αγωνία, το κρυφτό. Υπήρχε ο αέρας, η θάλασσα, η θέα της Νέας Υόρκης, άγρια, όμορφη, απέραντη, και ναι τόλμησα να κοιτάξω κάτω. Ο ακροβάτης πάντα κοιτάζει κάτω. Είναι δυνατόν να χάσω τέτοια θέα; Yπάρχει η μυρωδιά της πόλης, των άστεγων, των γιάπηδων, ο ιδρώτας των περαστικών, των μεταναστών. Υπάρχει ο αιώνας και η στιγμή».

_Δεν είναι αλήθεια ότι οι ακροβάτες δεν κοιτάζουν ποτέ προς το έδαφος;
«Όχι δεν είναι αλήθεια. Οι ακροβάτες ισορροπούν στο κενό για έναν λόγο, με έναν σκοπό. Και δεν φοβούνται να κοιτάξουν στο κενό. Όντως βέβαια αν είναι κάποιος επάνω στο σύρμα στο ένα μίλι από τη γη και κοιτάξει κάτω ίσως και να χάσει την ισορροπία του. Ίσως είναι επικίνδυνο. Αλλά εγώ προσωπικά δεν μπορώ να αντισταθώ. Πάντα ρίχνω μια ματιά».

_Δεν νιώθετε κάποιον φόβο εκεί ψηλά;
«Δεν μου επιτρέπεται να νιώσω τον θάνατο. Μπορώ να νιώσω το κενό. Ένα γέλιο μπορεί να μεταμορφωθεί σε μια τραγωδία. 
Ο δικός μου παράδεισος είναι ένας τόπος στον ουρανό, όπου δεν επιτρέπονται λάθη. Ζεις ολοκληρωτικά και αν παραπατήσεις πετάς. Για έναν ακροβάτη δεν υπάρχει τέλος. Μόνο αρχή».

Η παρανομία
_Αισθάνεστε εγκληματίας; Σας έχουν συλλάβει πολλές φορές.
« Ναι φυσικά και αισθάνομαι και λίγο εγκληματίας. Αυτό είναι κάτι που το έχω υιοθετήσει και στη θητεία μου ως καλλιτέχνης του δρόμου. Μικρές συλλήψεις και μεγάλες συλλήψεις. Θυμάμαι ότι η είδηση ότι είχα διαχύσει τους Δίδυμους Πύργους και η σύλληψη μου είχαν γίνει πρωτοσέλιδο. Πριν ακόμη και από το νέο ότι ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε παραιτηθεί. Καμιά φορά αισθάνομαι και τώρα έτσι, ότι κάποιος με ακολουθεί και θα με συλλάβει».

_Πιστεύετε ότι θα μπορούσε κάποιος να κάνει κάτι αντίστοιχο σήμερα; Να μπει σε κτίρια όπως οι Δίδυμοι Πύργοι και να παρατήσει επάνω σε ένα σύρμα;
«Mετά την 9/11 πιστεύω ότι είναι απλά αδύνατον. Τα μέτρα ασφαλείας είναι δρακόντια. Είναι αδύνατον, απλά».

Η αποζημίωση
_Ακροβατείτε χωρίς θεατές;
«Δεν έχει και τόση σημασία ποιοι σε βλέπουν. Ναι στην περίπτωση των Δίδυμων Πύργων ήταν σημαντικό. Αλλά θυμάμαι μια φορά είχα διασχίσει ένα φαράγγι στη μέση του πουθενά στη Γαλλία, δεν είχα θεατές, μόνον ένας περαστικός κάλεσε την αστυνομία. Το έμαθα μετά από μια τοπική εφημερίδα που έγραψε ότι ένας τρελός επάνω σε ένα σύρμα διέσχισε το φαράγγι. Σαν το φάντασμα».


_Τι έχετε κερδίσει μέσα από όλα αυτά; Eίναι προσοδοφόρο επάγγελμα αυτό του «περιπατητή του σύρματος»;
«Ναι έχω βγάλει κάποια λεφτά εδώ και εκεί. Άλλωστε πρέπει να ζήσει κανείς, έτσι δεν είναι. Αλλά ποτέ δεν ήμουν δέσμιος των υλικών αγαθών, δεν με ένοιαζε τι φοράω, που μένω, πόσα έχω. Φοράω παλιά ρούχα, δεν θέλω πολλά πράγματα. Πάντα με ενδιέφερε το κάτι παραπάνω, η ψυχή του ανθρώπου. Ακόμη και στις ομιλίες μου με ενδιαφέρει τι θα μεταδώσω στον κόσμο. Αν θα τους βοηθήσω να κατακτήσουν κάτι».

_Γιατί αποφασίσατε να μείνετε στην Αμερική;
«Kαι πάλι θα απαντήσω ότι η Αμερική αποφάσισε για εμένα. Η Αμερική με ήθελε. Είχε χώρο για ανθρώπους σαν και εμένα. Σε αντίθεση με τη Γαλλία, τη χώρα μου η οποία με πρόδωσε. Ποτέ δεν μου έδωσαν σημασία εκεί. Και αν και μου αρέσει πολύ να επιστρέφω γιατί είναι μια πανέμορφη χώρα, δεν υπάρχει χώρος για αυτό που κάνω. Στην Γαλλία έχουν ξεχάσει να ονειρεύονται. Απλά ρίξτε μια ματιά σε όλα αυτά που συμβαίνουν».

_Πως θα θέλατε να σας θυμούνται;
«Δύσκολη ερώτηση. Θα ήθελα να με θυμούνται σαν έναν διασκεδαστή, κάποιον που έφερε κάποτε χαρά στους ανθρώπους. Πολλοί από εμάς ζούμε μια συμβατική ζωή χωρίς καμία πρόκληση, καμία υπέρβαση. Ζούμε υπακούοντας στους νόμους μιας χώρας, φοβισμένοι, εγκλωβισμένοι. Άλλοι φοβόμαστε να ανοίξουμε μια ντουλάπα. Άλλοι πάλι φοβόμαστε να ονειρευτούμε. Όλοι έχουμε το «σύρμα» μας. Λίγοι όμως θα ανέβουμε επάνω σε αυτό».

_Yπάρχει κάτι που θα θέλατε να διασχίσετε με το σύρμα;
«Nαι φυσικά, υπάρχον πολλά. Αλλά κυρίως το Γκραντ Κάνιον. Και πιστέψτε με θα βρω έναν τρόπο για να το κάνω».

*Ο Φιλίπ Πετίτ ήταν περιπλανώμενος τροβαδούρος από τα δεκαεπτά του χρόνια. Ξεκίνησε την καριέρα του ως μάγος σε μπαρ στη Γαλλία. Η πρώτη του παράνομη ακροβασία έλαβε μέρος στις 6 Ιουνίου του 1971 στην Παναγία των Παρισίων. Στις 6 Αυγούστου του 1974 διέπραξε το «καλλιτεχνικό έγκλημα του αιώνα» όπως το ονόμασαν διασχίζοντας τους Δίδυμους Πύργους επάνω σε ένα σύρμα. Περπάτησε από τον ένα Πύργο στον άλλον, για περίπου σαράντα λεπτά, αφήνοντας άφωνους τους περαστικούς και κατακτώντας μια σελίδα σε όλα τα πρωτοσέλιδα των Νεοϋορκέζικων εφημερίδων.
protagon.gr