Η κρυφή γοητεία της Αστρονομίας

Oάνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα στη δημιουργία που σήκωσε το κεφάλι και κοίταξε με απορία τον ουρανό, τον ήλιο, τα άστρα. Ένα από τα βασικότερα υπαρξιακά του ερωτήματα ήταν το τι υπάρχει στο σύμπαν. Οι Βαβυλώνιοι αστρονόμοι, ο μεγάλος Πυθαγόρας, ο Ερατοσθένης, ο Αρίσταρχος και ο Ίππαρχος ήταν οι πρώτοι που κατάφεραν να δώσουν επιστημονικές και ακριβείς απαντήσεις για τον κόσμο. Ήταν οι πατέρες της σύγχρονης αστρονομίας, δηλαδή της επιστήμης που εξετάζει και ερευνά τα ουράνια σώματα. Στην πορεία του χρόνου, τους ακολούθησαν σπουδαίοι επιστήμονες, όπως ο Αλ Σούφι, ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος, ο Νεύτωνας, ο Μεσιέ, ο Κέπλερ, ο σύγχρονος Στήβεν Χόκινγκ.
Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί λάτρεις της αρχέγονης αναζήτησης στο άγνωστο. Δεν είναι επαγγελματίες αστρονόμοι. Το κίνητρό τους είναι η αγνή αγάπη για την αστρονομία. Κοιτούν τα άστρα, όχι μόνο με ρομαντική διάθεση, αλλά
με έντονη απορία και με ακόρεστη δίψα για εξερεύνηση, περιπέτεια και γνώση. Είναι τα μέλη του Συλλόγου Ερασιτεχνικής Αστρονομίας και από το 2003 παρουσιάζουν αξιόλογο έργο. Κυρίως, όμως, μοιράζονται το πάθος τους για το σύμπαν, όπως έκαναν οι μεγάλοι αστρονόμοι της ιστορίας. Μάλιστα, για την Τρίτη, 4 Ιανουαρίου, μέρα μερικής έκλειψης του ήλιου, ο Σύλλογος διοργανώνει παρατήρηση του φαινομένου.
Παγκοσμίως, ο όρος «Ερασιτέχνης Αστρονόμος» αφορά μη έμμισθους αστρονόμους, οι οποίοι ασχολούνται με την παρατήρηση ουράνιων φαινομένων με όλη την κλίμακα οργάνων, από γυμνό οφθαλμό έως και τηλεσκόπια υψηλής ακρίβειας, με κίνητρο την αγάπη τους για το αντικείμενο. Η ερασιτεχνική αστρονομία είναι πολύ διαδεδομένη στο εξωτερικό. Μάλιστα έχει σημαντική συνεισφορά στην επιστήμη. Στη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, η British Astronomical Association αποτελείται από ερασιτέχνες αστρονόμους και παράγει έργο, εφάμιλλο εκείνου της Royal Astronomical Society, που μετρά επαγγελματίες. Στην Αμερική υπάρχουν αντίστοιχοι ερασιτεχνικοί αστρονομικοί οργανισμοί, όπως η American Association of Variable Star Observers, η οποία συλλέγει παρατηρήσεις από το 1910, έχοντας στο ενεργητικό της εκατομμύρια παρατηρήσεις και παρέχει τεράστιες βάσεις δεδομένων σε επαγγελματικούς φορείς για αναλύσεις. Σημειώνεται ότι η πρώτη καταγεγραμμένη πρόσκρουση κομήτη στον Άρη βιντεοσκοπήθηκε πέρυσι από την κάμερα του Αυστραλού ερασιτέχνη Anthony Wesley, ενώ οι περισσότεροι κομήτες έχουν πάρει τα ονόματα των ερασιτεχνών, που τους έχουν ανακαλύψει. Οι περισσότεροι εξωπλανήτες έχουν ανακαλυφθεί, επίσης από ερασιτέχνες. Το ίδιο και αστέρια Supernova.
Σε αυτά τα πρότυπα στηρίχθηκε η δημιουργία του Συλλόγου Ερασιτεχνών Αστρονόμων Ελλάδας, ο οποίος έχει στενή συνεργασία με τους αντίστοιχους οργανισμούς του εξωτερικού. «Μακριά από κλειστές κοινότητες και υποτιθέμενους γνώστες, ο ουρανός μάς παραχωρήθηκε, ώστε όλοι να έχουμε δυνατότητα ενατένισης και εξερεύνησης, χωρίς διακρίσεις» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μάνος Καρδάσης, πρόεδρος του Συλλόγου Ερασιτεχνών Αστρονόμων, σε ημερίδα, που διοργανώθηκε από τον ΣΕΑ και το τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Είναι πολύ σημαντικό σε μία κοινωνία που υποβαθμίζεται συνεχώς, να υπάρχουν άνθρωποι και ομάδες που προσπαθούν να κρατούν τον πνευματικό και επιστημονικό ορίζοντα ανέφελο» σημειώνει.
Ο Σύλλογος Ερασιτεχνικής Αστρονομίας στην Ελλάδα επικεντρώνει τις προσπάθειές του στη διεξαγωγή αστρονομικών παρατηρήσεων, τη συγκέντρωση χρήσιμων παρατηρησιακών δεδομένων και προσκόμισή τους σε διεθνείς οργανισμούς, την οργάνωση, την πρόταση και διεξαγωγή παρατηρησιακών σχεδίων, την παροχή πληροφοριών και ανταλλαγή απόψεων με κάθε ενδιαφερόμενο σε κάθε περιοχή της Ελλάδας, ή του πλανήτη.
«Σκοπός μας εν κατακλείδι είναι η αστρονομική εμπειρία στην πράξη και η προώθησή της στην ελληνική πραγματικότητα» αναφέρουν τα μέλη του Συλλόγου. Σε ό,τι αφορά τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να γίνει κανείς μέλος, σημειώνουν: «Ο Σύλλογος είναι ανοιχτός σε όλους όσοι αγαπούν την αστρονομία. Είτε αφορά την παρατήρηση, είτε τη μελέτη ή την προώθησή της στο ευρύτερο κοινό. Ο σύλλογος έχει δημιουργηθεί από έμπειρους ερασιτέχνες αστρονόμους, εν τούτοις απευθύνεται σε όλους».
Ο Γιώργος Στεφανόπουλος, ο οποίος κατά τη διάρκεια της ημερίδας εκδήλωσης, τιμήθηκε από τον ΣΕΑ ως επίτιμο μέλος, είναι από τους παλαιότερους ερασιτέχνες αστρονόμους στην Ελλάδα. Ξεκίνησε το 1968 και έχει κάνει περισσότερες από 25.000 παρατηρήσεις μεταβλητών αστέρων και εκατοντάδες του ήλιου, τις οποίες παραχώρησε στον Σύλλογο.
«Ασχολήθηκα με την αστρονομία επειδή είχα την ελπίδα ότι παρόλο που είμαστε ένας κόκκος άμμου στη δημιουργία, μπορούμε να κατανοήσουμε τον κόσμο και να γνωρίσουμε την ύπαρξή μας μέσα από αυτή την επιστήμη» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και για τη συμβολή των ερασιτεχνών αστρονόμων στην επιστήμη, δηλώνει: «Η συμβολή των ανθρώπων που αγαπούν την αστρονομία και δεν είναι επαγγελματίες είναι πολύτιμη. Μπορούν να βοηθήσουν τους επαγγελματίες αστρονόμους με τις παρατηρήσεις και τις μελέτες τους, οι οποίες έχουν μεγάλη αξία για τα κέντρα παρατηρήσεων παγκοσμίως». Εκφράζει παράλληλα την επιθυμία να συνεχιστεί το έργο των ερασιτεχνών αστρονόμων και προτρέπει τους νέους να ασχοληθούν με αυτή την επιστήμη. «Αυτή είναι η φύση και το μεγαλείο του ανθρώπου. Η αναζήτηση του προορισμού του. Και η αστρονομία είναι η κατ΄εξοχήν επιστήμη που βοηθάει τον άνθρωπο σε αυτή του την αναζήτηση».
Ο άνθρωπος ταξίδεψε στο διάστημα, πάτησε στη σελήνη, αποκρυπτογραφεί τα μυστικά του σύμπαντος και της αρχής της δημιουργίας. Η γνώση, που αποκτά διαρκώς, βαθαίνει και πλαταίνει. Όχι όμως χωρίς προβλήματα και δυσκολίες. «Ασχολούμαστε με την αστρονομία, γιατί την αγαπάμε. Όλα τα έξοδα τα καλύπτουμε μόνοι μας. Αυτό που χρειαζόμαστε για να προχωρήσουμε με το έργο μας είναι ένας χώρος για να μας φιλοξενεί» υπογραμμίζει ο κ. Καρδάσης, ο οποίος κάνει σαφές ότι θα ήταν ζωτικής σημασίας η διάθεση ενός τέτοιου χώρου. Τονίζει δε, πως «εμείς θα συνεχίσουμε να παρατηρούμε το σύμπαν και να είμαστε ανεξάρτητοι μακριά από δεσμεύσεις» και καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους, ανεξάρτητα από την εμπειρία τους, ή τα ενδιαφέροντά τους, να εξερευνήσουν τον μαγικό κόσμο του διαστήματος, με την βοήθεια του ΣΕΑ, ο οποίος έχει ανοιχτές τις πόρτες του σε όλο τον κόσμο κυριολεκτικά.
Περισσότερες πληροφορίες στο site του Συλλόγου Ερασιτεχνικής Αστρονομίας: http://www.hellas-astro.gr/
ΑΠΕ