Τελευταία ακούμε συχνά την έκφραση ”Πόθεν έσχες”, η οποία γνωρίζουμε όλοι ότι σημαίνει ”που τα βρήκες”. Αυτό που δεν γνωρίζουμε όμως οι περισσότεροι είναι το πως προέκυψε η εν λόγο έκφραση.
Πρόκειται λοιπόν για πολύ παλιό θεσμό, που τον καθιέρωσε επιβλητικά ο βασιλιάς της Αιγύπτου Αμάσιος. Κάθε Αιγύπτιος όφειλε να αποδεικνύει κάθε χρόνο στο Νομάρχη ότι νόμιμα απέκτησε τα έσοδά του. Στην περίπτωση που δεν μπορούσε να το αποδείξει, τότε καταδικαζότανε σε θάνατο. Αυτό αναφέρεται από τον Ηρόδοτο προσθέτει, όμως, ότι αυτόν το νόμο τον μετέφερε ο Σόλωνας και τον εφάρμοσε στην Αθήνα. Αλλά ο Αμάσις βασίλεψε στην Αίγυπτο από το 569 π.χ, δηλαδή πολύ μετά την εφαρμογή της νομοθεσίας του Σόλωνα. Πιθανότερο δείχνει το σενάριο, ότι ο Αμάσις τροποποίησε τον παλαιότερο και πολύ αυστηρό νόμο του Δράκοντα περί ”αργίας”, κατά τον οποίο ο ”αργός” μηνυόμενος, τιμωρείτο με θάνατο. Φαίνεται δε ότι ο Δράκοντας είχε εφαρμόσει την πολύ αυστηρή ποινή του θανάτου για τους ”αργούς”, γιατί ίσως είχε στο νου του, ότι δεν είναι δυνατό ο ”αργός” να ζει, εφόσον δεν είχε βιοποριστικό επάγγελμα ή άλλη περιουσία, αλλά ζούσε σε βάρος της Πολιτείας.
Αλλά και στην αρχαία Ρώμη υπήρχε ο θεσμός του ”πόθεν έσχες” στο Δημόσιο Δίκαιο. Στο Ιδιωτικό Δίκαιο εφαρμοζότανε το ”Μουκιανό Τεκμήριο”, κατά το οποίο παντρεμένη γυναίκα (που η περιουσία της ανήκε κατά τεκμήριο στον σύζυγό της), έχουσα περιουσία που δεν προερχόταν από δωρεές του άντρα της, ήταν υποχρεωμένη να αποδείξει από που τα βρήκε (πόθεν έσχες).
Στη νεότερη Ελλάδα η αρχή του ”Πόθεν έσχες” υποβλήθηκε σαν πρόταση νόμου, το 1925, στην Δ’ Εθνοσυνέλευση, από κάποιον βουλευτή Μοσχούλα όπως και μια άλλη πρόταση νόμου ”περί ειδικής εξέτασεις όλων των κυβερνήσεων”. Αλλά και οι δύο προτάσεις δεν έγιναν δεκτές, γιατί θα ήταν δύσκολος ο έλεγχος στην εφαρμογή του καταγράφοντας τα περιουσιακά κτλ. στοιχεία όχι μόνο των πολιτικών, αλλά και των δημοσίων υπαλλήλων και ακόμη των ιδιωτών. Η φράση τελικά έγινε ευρέος διαδεδομένη εξαιτίας του Χαρίλαου Τρικούπη, που ζήτησε να εφαρμοστή με νόμο το ”Πόθεν έσχες”
maelliradio