Δεν είναι χρονικά προσδιορισμένο πότε πρωτοπαρουσιάστηκε το κερί σαν φωτιστικό μέσο. Ωστόσο από γραπτές πηγές κι από ευρήματα , είναι γνωστό πως χρησιμοποιείται ευρύτατα από τους Γαλάτες , τους Ρωμαίους , τους Ετρούσκους, τους Έλληνες και τους ανατολικούς λαούς· επίσης στην εθνική λατρεία , αλλά και σε τελετές και σε γάμους , σύμφωνα με τη μαρτυρία του Πλουτάρχου.
Από την εθνική λατρεία πήραν τη χρήση του κεριού και οι Χριστιανοί και , μάλιστα , έχουν βρεθεί σε κατακόμβες παραστάσεις με παλαιοχριστιανικά κεριά. Στις μεγάλες Χριστιανικές γιορτές και τελετές έπαιρναν πανηγυρικό χαρακτήρα οι λαμπάδες και η χρήση τους συνδέονταν και με καθαρά λειτουργικές ανάγκες.
Στο Βυζάντιο , μάλιστα , σύμφωνα με μια φλωρινιώτικη προφορική παράδοση , ορισμένες λαμπάδες με ανάγλυφες κέρινες παραστάσεις δικέφαλων αετών και σταυρών, τις άναβαν μπροστά στο θρόνο της εκκλησίας, όπου κάθονταν ο αυτοκράτορας. Τέτοιες λαμπάδες άναβαν και δεξιά κι αριστερά από την ωραία πύλη και μπροστά σε εικονίσματα αγίων.
Σπανιότατα το κερί εμφανίζεται σε τοιχογραφίες εκκλησιών και σε φορητές εικόνες. Ο μόνος άγιος που παριστάνεται να κρατάει κερί είναι ο ?γιος Φανούριος , ενώ κλασική είναι η παράσταση των Εισοδίων της Θεοτόκου με τις λαμπαδηφόρες κοπέλες , όπως στο ψηφιδωτό που βρίσκεται στο νάρθηκα της Μονής Δαφνίου , σε αυτό το σημαντικότατο μνημείο στην Αττική από την εποχή της μεγάλης ακμής της βυζαντινής τέχνης (11ος-12ος αιώνας).
Η κηροπλαστική , σαν ξεχωριστός κλάδος τέχνης , ήταν γνωστή στους Αιγυπτίους , στους Πέρσες , στους ανατολικούς λαούς και φυσικά στους Έλληνες. Στην αρχαία Ελλάδα, οι κηροτέχνες φτιάχνανε κυρίως πλαγγόνες , ανθρώπινα ομοιώματα και στέφανα , άνθη κ.ά. που τα χρησιμοποιούσαν στις εαρινές θρησκευτικές γιορτές. Από τον τέταρτο π.Χ. αιώνα ο αγαλματοποιός Λυσίστρατος ο Σικυώνιος χρησιμοποιεί κέρινα προπλάσματα και η κηροπλαστική γνωρίζει άνθιση.
Οι πρώτοι Χριστιανοί κληρονόμησαν αυτή την τέχνη και δείγματα κηροπλαστικών έργων (άγια πρόσωπα , αγαλματίδια κ.λ.π.) βρέθηκαν σε κατακόμβες και εκκλησίες. Επίσης και σε πολλές φορητές εικόνες τα πρόσωπα των αγίων είναι ανάγλυφα , πλασμένα με κερί και μαστίχα.
Η κηροπλαστική έφτασε σε ακμή κατά το μεσαίωνα, ιδίως στην Ιταλία και στη Γαλλία. Στα νεώτερα χρόνια η χρήση του κεριού περιορίστηκε σε πρωτοπλάσματα ιατρικής , φυσικής και άλλων επιστημών. Σήμερα, η κηροτεχνία είναι ξεχωριστός κλάδος της καλλιτεχνικής βιοτεχνίας και στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά εργαστήρια που ασχολούνται με τη παραγωγή κεριών διακοσμητικών ή χρήσης , που πολλά από αυτά διακρίνονται για τις ωραίες φόρμες τους και την ποικιλία σχεδίων και χρωμάτων τους.
Πρόκειται για την παραγωγή των γνωστών χυτών κεριών , για τα οποία χρησιμοποιούνται διάφορες ύλες (παραφίνες , στεατίνες κ.λ.π.) και όχι αγνό μελισσοκέρι. Παράλληλα επιβιώνει ακόμη και η καλλιτεχνική κηροπλαστική του χεριού , όπως συμβαίνει στην Έδεσσα και τη Φλώρινα.
Η μεγάλη σημασία που έδιναν οι άνθρωποι στο κερί , είτε το χρησιμοποιούσαν για λατρευτικούς σκοπούς , είτε σαν φωτιστικό μέσο στο σπίτι , φαίνεται κι από τη μεγάλη ποικιλία των κηροπηγίων που επινοούσαν διάφοροι καλλιτέχνες.
Το κηροπήγιο πρόσθετε στο κερί διακοσμητική και λειτουργική μεγαλοπρέπεια , όταν μάλιστα το πρώτο ήταν εντυπωσιακά και με πολυτέλεια τεχνουργημένο. Από τα αρχαία χρόνια , ως το Βυζάντιο κι ως τις μέρες μας , τα “κοσμικά” και “εκκλησιαστικά” κηροπήγια και μανουάλια , φτιάχνονται από ποικίλα υλικά (π.χ.: άργιλο , μπρούντζο , ασήμι , χρυσάφι). Πολλά από αυτά είναι πραγματικά γλυπτικά έργα.