Παιχνίδια... 3.500 ετών

Μνήμες και παιχνίδια μιας άλλης εποχής -σβούρες, σφεντόνες, σφαιρίδια, κότσια- ξεπηδούν μέσα από το νεότευκτο Μουσείο Ελληνικού Παραδοσιακού Παιχνιδιού, μόλις 6 χιλιόμετρα πριν από το Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης.
 «Ψυχή» του Μουσείου είναι ένας 50χρονος εκπαιδευτικός, ο Γιώργος Τσιώνας, δάσκαλος σε σχολείο της Τούμπας, ο οποίος προβληματίστηκε πριν από 7 χρόνια όταν έβλεπε τα παιδιά να κυνηγιούνται στην αυλή του σχολείου, αφού στα διαλείμματα δεν ήξεραν κανένα ομαδικό παιχνίδι να παίξουν. «Τότε συνέλαβα την ιδέα να μάθω στους μαθητές μου παιχνίδια που παίζαμε εμείς μικροί, στο χωριό μου, το Λιβαδερό Κοζάνης. Αλλωστε, 25 χρόνια ασχολούμαι με την παράδοση και τη λαογραφία, δεν ήταν δύσκολο. Ετσι τους μάζευα στα διαλείμματα και τους έδειχνα πώς παίζονταν τα κότσια, οι σβούρες, οι βόλοι, η χελιδόνα», λέει ο κ. Τσιώνας στο «Εθνος».
Στη συνέχεια, αποφάσισε


να αντιγράψει τα παλιά εκείνα παιχνίδια και ξεκίνησε από τα προϊστορικά. Από αγγεία και αμφορείς που βρέθηκαν σε αρχαϊκούς οικισμούς, αντέγραψε τους βόλους, σφαιρίδια δηλαδή από πηλό ή γυαλί, αλλά και τα κότσια, που μοιάζουν πολύ με τα σημερινά πεντάβολα. Ψάχνοντας στις πηγές έφτασε μέχρι τον Ηρόδοτο, ο οποίος αναφέρει πως τα επιτραπέζια παιχνίδια εντοπίζονται για πρώτη φορά στη Λυδία της Μικράς Ασίας, ενώ σε αναπαραστάσεις ο Αχιλλέας και ο Αίας εμφανίζονται να παίζουν ένα είδος σκακιού.
Ο Γ. Τσιώνας υπερηφανεύεται ότι έχει καταγράψει πάνω από 770 παιχνίδια από το 1600 π.Χ. μέχρι το 1970, πολλά από τα οποία φιλοξενούνται στην έκθεση, σε τέσσερις θεματικές ενότητες: α) της αρχαίας ελληνικής και βυζαντινής εποχής, β) της νεότερης Ελλάδας, γ) των λαϊκών πανηγυριών και δ) των παιχνιδιών που προετοίμαζαν τα παιδιά για την ενήλικη ζωή.
«Δούλεψα πολύ όλα αυτά τα χρόνια πάνω στα παιδικά παιχνίδια και σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με πλούσιο φωτογραφικό υλικό για τα παιχνίδια αυτά και την ιστορία τους», λέει, ενώ προσθέτει πως οι επισκέπτες της έκθεσης θα μπορούν σε έναν ειδικό χώρο-εργαστήριο με απλά, ανακυκλώσιμα υλικά να κατασκευάζουν τα δικά τους παιχνίδια και μετά να τα παίρνουν μαζί τους στο σπίτι ή στο σχολείο.
Τα παιχνίδια και το πρόγραμμα
Θεατρικό δρώμενο από ηθοποιούς
Το Μουσείο Ελληνικού Παραδοσιακού Παιχνιδιού, που θα ανοίξει τις πύλες του σε 15-20 ημέρες, δεν θα είναι ένας απλός χώρος ξενάγησης. Στην αυλή θα υπάρχουν όλα τα παλιά παιχνίδια σε φυσικό μέγεθος για να μπορούν τα παιδιά να τα βλέπουν από κοντά και να παίζουν, ενώ στο εσωτερικό θα υπάρχουν δεκάδες παιχνίδια σε προθήκες με αναλυτικά στοιχεία της ιστορίας του καθενός. Σε μια διπλανή αίθουσα ερασιτέχνες ηθοποιοί από δραματικές σχολές της Θεσσαλονίκης θα συμμετέχουν σε ένα θεατρικό δρώμενο που έχει θέμα τα παιχνίδια, την ανακύκλωση, τον σεβασμό στα άτομα με ειδικές ανάγκες. Το Μουσείο Ελληνικού Παραδοσιακού Παιχνιδιού θα είναι ανοιχτό καθημερινά για τα σχολεία και τα Σαββατοκύριακα για μεμονωμένες επισκέψεις.

Μαρία Ριτζαλέου