85 χρόνια από τη γέννηση του Μάνου Χατζιδάκι

Αν ζούσε σήμερα θα ήταν 85 ετών και ποιος ξέρει πόσα αριστουργήματα θα μας είχε ακόμα χαρίσει. Ο λόγος για τον αξέχαστο Μάνο Χατζιδάκι, τον ιδιοφυή συνθέτη και ξεχωριστό άνθρωπο, που γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1925.
Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Ξάνθη. Η μητέρα του ήταν από την Αδριανούπολη και ο πατέρας του από το χωριό Μύρθιο του Ρεθύμνου. Όπως λέει και ο ίδιος, "είμαι ένα γέννημα δύο ανθρώπων που καθώς γνωρίζω δεν συνεργάστηκαν ποτέ, εκτός από τη στιγμή που αποφάσισαν την κατασκευή μου. Γι' αυτό και περιέχω μέσα μου χιλιάδες αντιθέσεις κι όλες τις δυσκολίες του Θεού". Το 1932, μετά τον χωρισμό των γονιών του, μετακόμισε στην Αθήνα μαζί με τη μητέρα και την αδελφή του.
Δύο γεγονότα,


ο θάνατος του πατέρα του το 1938 σε αεροπορικό δυστύχημα και η έναρξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου, δημιούργησαν οικονομικές δυσκολίες στην οικογένεια του Χατζιδάκι, εξαναγκάζοντας τον ίδιο να εργαστεί από αρκετά νέος. Έκανε διάφορες δουλειές, από φορτοεκφορτωτής στον Πειραιά μέχρι βοηθός νοσοκόμος στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο.
Η μουσική του εκπαίδευση, που περιελάμβανε μαθήματα πιάνου, βιολιού και ακορντεόν, είχε ξεκινήσει ήδη από ηλικία τεσσάρων ετών. Την συνέχισε την περίοδο 1940-1943 με τον μουσικό, συνθέτη, διευθυντή ορχηστρών και ακαδημαϊκό Μενέλαο Παλλάντιο, ενώ παράλληλα ξεκίνησε και σπουδές Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τις οποίες όμως δεν ολοκλήρωσε.
Την ίδια εποχή άρχισε να γνωρίζεται και με άλλους καλλιτέχνες και διανοούμενους, όπως ο Γιώργος Σεφέρης, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Μάριος Πλωρίτης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Γιάννης Τσαρούχης και ο Νίκος Γκάτσος, με τον οποίο θα παραμείνει φίλος μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ως συνθέτης πρωτοεμφανίστηκε το 1944 όταν έγραψε τη μουσική του έργου "Τελευταίος Ασπροκόρακας" του Αλέξη Σολωμού, που ανέβηκε στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. Ένα έργο στο οποίο έπαιζαν η Αλέκα Κατσέλη (η οποία εμφανιζόταν για πρώτη φορά και τραγούδησε και ένα τραγούδι του), ο Γιάννης Γκιωνάκης, ο Δημήτρης Νικολαΐδης, ο Λυκούργος Καλλέργης, ο Βασίλης Διαμαντόπουλος και η Βάσω Μεταξά. Στη σχολή του Θεάτρου θα παρακολουθήσει μαθήματα υποκριτικής, που όμως δεν θα συνεχίσει μετά από προτροπή του ίδιου του Κουν. Με το Θέατρο Τέχνης θα συνεργαστεί περίπου δεκαπέντε χρόνια. Θα γράψει μουσική για πολλά έργα όπως "Γυάλινος Κόσμος" (1946), "Αντιγόνη" (1947), "Ματωμένος Γάμος" (1948), "Λεωφορείον ο Πόθος" (1948), "Ο θάνατος του Εμποράκου" (1949) κ.α.
Την πρώτη του μουσική για τον κινηματογράφο συνέθεσε το 1946 για την ταινία "Αδούλωτοι Σκλάβοι" του Βίωνα Παπαμιχάλη, στην οποία έκανε και την πρώτη κινηματογραφική της εμφάνιση η Έλλη Λαμπέτη. Τα επόμενα χρόνια θα συνεχίσει να γράφει μουσική για ελληνικές ή ξένες ταινίες, όπως "Στέλλα", "Δράκος", "Μια ζωή την έχουμε", "Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο", "Ιστορία μιας κάλπικης λίρας", "Αλίμονο στους νέους", "Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο", "Μανταλένα", "Χτυποκάρδια στο θρανίο", "Αμέρικα Αμέρικα", "Sweet movie", "Ήσυχες Μέρες του Αυγούστου" και άλλες. Επίσης, έγραψε μουσική για δύο ντοκιμαντέρ του Ζακ-Υβ Κουστό.
Κέρδισε δύο χρονιές το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης, με το "Κάπου υπάρχει η αγάπη μου" (1959) και το "Κυπαρισσάκι" (1960), τα οποία τραγούδησε η Νανά Μούσχουρη.
Το 1961 τιμήθηκε με το Βραβείο Όσκαρ για "Τα παιδιά του Πειραιά" που ερμήνευσε η Μελίνα Μερκούρη στην ταινία "Ποτέ την Κυριακή" του Ζιλ Ντασέν, το οποίο περιλαμβάνεται στα δέκα πιο εμπορικά τραγούδια του 20ού αιώνα. Ένα χρόνο νωρίτερα, το 1960, είχε κερδίσει στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης βραβείο για τη μουσική της ταινίας "Το ποτάμι" του Νίκου Κούνδουρου.
Ο Μάνος Χατζιδάκις έφυγε από τη ζωή στις 15 Ιουνίου 1994.