Καλησπέρα σας, με ακούτε; ...ναι;τέλεια! Τον ίδιο διάλογο κάνουμε και με τα εσωτερικά όργανα του σώματος μας για τη διάγνωση και τη θεραπεία πολλών ασθενειών.
Για να γίνω πιο κατανοητή όμως, ας εξηγήσω καλύτερα τι ακριβώς εννοώ. Όταν μιλάμε, οι φωνητικές μας χορδές πάλλονται, με συνέπεια να θέτουν τον αέρα σε παλμική κίνηση. Αντίστοιχα, για να αντιληφθούμε έναν ήχο, η μεμβράνη του τύμπανου πάλλεται λόγω των μεταβολών της πίεσης του αέρα και μεταβιβάζει στον εγκέφαλο την ηχητική πληροφορία. Οι ήχοι όμως διαφέρουν, όλοι ακούμε κάποιον όταν μιλάει, ενώ δεν ακούμε, για παράδειγμα, κάποιον ήχο από το υπερηχογράφημα στο γυναικολόγο. Αυτό συμβαίνει οι ήχοι αυτοί γιατί έχουν διαφορετική ένταση και συχνότητα. Με βάση τη συχνότητα χωρίζουμε τους ήχους σε υπόηχους, ακουστούς ήχους και υπέρηχους.
Καθώς ο ήχος διαδίδεται μέσα από ένα υλικό χάνει πάντα ένα μέρος της ενέργειας του, η οποία απορροφάται από το υλικό και μετατρέπται σε θερμότητα. Αν στην πόρεια του συναντήσει κάποιο άλλο σώμα, τότε ένα μέρος ανακλάται, επιστρέφει δηλαδή προς τα πίσω ενώ το υπόλοιπο συνεχίζει να διαδίδεται μέσω του νέου αυτού σώματος. Αυτές ακριβώς τις ιδιότητες του ήχου εκμεταλλευόμαστε στην ιατρική για την αναίμακτη διάγνωση και θεραπεία των εσωτερικών οργάνων του σώματος.

Μία ειδική συσκευή παραγωγής υπερηχήχων, ο μορφοτροπέας, παίζει το ρόλο των φωνητικών χορδών. Ο ήχος ταξιδεύει μέσω ιστών διαφορετικής πυκνότητας (δέρμα, υποδόριο λίπος, κλπ) οι οποίοι ποοκαλούν πολλαπλές ανακλάσεις, μέχρι το επιθυμητό σημείο. Τα ανακλόμενα σήματα θέτουν σε παλμική κίνηση το αφτί του συστήματος, έναν άλλο μορφοτροπέα. Η τεχνική αυτή ονομάζεται διαγνωστικός υπέρηχος και η πιο γνωστή εφαρμογή της είναι στην απεικόνιση του εμβρύου. Χρησιμοποιείται επίσης ευρέως στη διάγνωση ασθενειών και ανωμαλιών στην καρδιά, το ήπαρ, τα νεφρά, τα μάτια και τους μύες.
Υπέρηχος υψηλότερης έντασης χρησιμοποιείται για θεραπευτικές εφαρμογές. Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των εφραμογών είναι η επιθυμητή αύξηση της θερμοκρασίας. Η διαδικασία είναι ίδια με αυτήν που ακολουθείται στη διάγνωση, με τη μόνη διαφορά ότι ο υπέρηχος συγκεντρώνεται σε ένα μικρό όγκο με τη χρήση ειδικών φακών, με τον ίδιο τρόπο που ένα μεγενθυντικός φακός συγκεντρώνει την ηλιακή ακτινοβολία, για να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή απορρόφηση της ενέργειας σε ένα μόνο σημείο.
Πετυχαίνουμε έτσι την αναίμακτη καταστροφή καρκινικών όγκων στα νεφρά, το συκώτι, το στήθος και άλλους μαλακούς ιστούς καίγοντας τους κατά κάποιο τρόπο από απόσταση. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει επίσης την επιλεκτική απελευθέρωση θερμοευαίσθητων αντικαρκινικών φαρμάκων μόνο στους καρκινικούς ιστούς αποφεύγοντας έτσι την υπερβολική δόση του φαρμάκου και τις πολύ επώδυνες επιπτώσεις που έχει σε υγιείς ιστούς.
Για να συνοψίσουμε, μπορούμε να πούμε ότι ο υπέρηχος προσφέρει τη δυνατότητα να δούμε και να θεραπεύσουμε εσωτερικά όργανα του σώματος με εξωτερικές συσκευές, δηλαδή αναίμακτα και από απόσταση και όλα αυτά χάρη στο διάλογο που μπορούμε να αναπτύξουμε με αυτά. Μπορεί τα όργανα να μην μιλούν, τουλάχιστον όμως απαντούν στις ερωτήσεις μας!
openscience