Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2019
Χριστούγεννα στο χωριό τα παλιά ωραία χρόνια
Γράφει ο Βασίλης Καραγιάννης
Τα Χριστούγεννα ήταν πάντα μια μεγάλη γιορτή και αναμένονταν με λαχτάρα από όλους και ιδιαίτερα από εμάς, τότε, ως παιδιά. Ήταν η περίοδος, των διακοπών των σχολείων, που τραγουδούσαμε τα κάλαντα, και περιμέναμε την γέννηση του Χριστού. Ήταν η αγαπημένη μας γιορτή.
Οι πόρτες άνοιγαν διάπλατα και όλοι, πλούσιοι και φτωχοί κάτι είχαν να χαρούν. Οι φούρνοι και οι γάστρες έψηναν αδιάκοπα ψωμί, φαγητά και γλυκά.
Όμως το στίγμα της έναρξης το δίναμε εμείς τα μικρά αγόρια και κορίτσια από πολύ νωρίς το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι για να πούμε τα κάλαντα.
« Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη γιορτή του χρόνου
για βγάτε ιδέστε ,μάθετε το που ο Χριστός γεννάται.
Γεννάται και αναθρέφεται με μέλι και με γάλα…..»
Και η κάθε νοικοκυρά, μας καλοδέχονταν με τα γλυκά της γιορτής και με λίγα χρήματα. Εκτός αυτών ,ένοιωθε κανείς πως ήρθε η μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης , το Πάσχα του χειμώνα που το λέγαν και από τις μυρωδιές από τις γάστρες των σπιτιών που έψηναν τα φαγητά και άλλα εδέσματα της γιορτής.
Θυμάμαι την ίδια ημέρα ,το σκούξιμο των γουρουνιών, όταν τα έσφαζαν οι νοικοκυραίοι.
Οι νοικοκυρές έφερναν αναμμένα κάρβουνα με στάχτη και τα έριχναν στο σφαγμένο λαιμό, του γουρουνιού καθώς και ένα ολόκληρο λεμόνι στο στόμα του.
Οι νοικοκύρηδες έκαναν τον διαχωρισμό του δέρματος. Κατόπιν καθάριζαν το λίπος από το δέρμα του, μέχρι να φανεί το κρέας. Το λίπος, που το ονόμαζαν «λίπα» το έβραζαν σε μεγάλα καζάνια και μετά αφού γινόταν κρέμα το αποθήκευαν σε τενεκέδες , λαΐνια και γυάλινα δοχεία και μ’ αυτό μαγείρευαν πολλά φαγητά τον χειμώνα.
Τα μικρά κομμάτια κρέατος που κόβονταν από το σώμα μαζί με το λίπος τα ονόμαζαν, τσιγαρίδες, και τα συντηρούσαν στο λίπος και με αυτά έκαναν τις πολύ νόστιμες τηγανιές.
Οι νοικοκυρές αφού έπλεναν πολύ καλά τα έντερα τα παραγέμιζαν με μικρά κομμάτια από κρέας, χορταρικά, μυρωδικά ,βότανα, μπαχαρικά και παρασκεύαζαν, τα Λουκάνικα και τα Μπουμπάρια.
Οι πόρτες άνοιγαν διάπλατα και όλοι, πλούσιοι και φτωχοί κάτι είχαν να χαρούν. Οι φούρνοι και οι γάστρες έψηναν αδιάκοπα ψωμί, φαγητά και γλυκά.
Όμως το στίγμα της έναρξης το δίναμε εμείς τα μικρά αγόρια και κορίτσια από πολύ νωρίς το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι για να πούμε τα κάλαντα.
« Χριστούγεννα Πρωτούγεννα πρώτη γιορτή του χρόνου
για βγάτε ιδέστε ,μάθετε το που ο Χριστός γεννάται.
Γεννάται και αναθρέφεται με μέλι και με γάλα…..»
Και η κάθε νοικοκυρά, μας καλοδέχονταν με τα γλυκά της γιορτής και με λίγα χρήματα. Εκτός αυτών ,ένοιωθε κανείς πως ήρθε η μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης , το Πάσχα του χειμώνα που το λέγαν και από τις μυρωδιές από τις γάστρες των σπιτιών που έψηναν τα φαγητά και άλλα εδέσματα της γιορτής.
Θυμάμαι την ίδια ημέρα ,το σκούξιμο των γουρουνιών, όταν τα έσφαζαν οι νοικοκυραίοι.
Οι νοικοκυρές έφερναν αναμμένα κάρβουνα με στάχτη και τα έριχναν στο σφαγμένο λαιμό, του γουρουνιού καθώς και ένα ολόκληρο λεμόνι στο στόμα του.
Οι νοικοκύρηδες έκαναν τον διαχωρισμό του δέρματος. Κατόπιν καθάριζαν το λίπος από το δέρμα του, μέχρι να φανεί το κρέας. Το λίπος, που το ονόμαζαν «λίπα» το έβραζαν σε μεγάλα καζάνια και μετά αφού γινόταν κρέμα το αποθήκευαν σε τενεκέδες , λαΐνια και γυάλινα δοχεία και μ’ αυτό μαγείρευαν πολλά φαγητά τον χειμώνα.
Τα μικρά κομμάτια κρέατος που κόβονταν από το σώμα μαζί με το λίπος τα ονόμαζαν, τσιγαρίδες, και τα συντηρούσαν στο λίπος και με αυτά έκαναν τις πολύ νόστιμες τηγανιές.
Οι νοικοκυρές αφού έπλεναν πολύ καλά τα έντερα τα παραγέμιζαν με μικρά κομμάτια από κρέας, χορταρικά, μυρωδικά ,βότανα, μπαχαρικά και παρασκεύαζαν, τα Λουκάνικα και τα Μπουμπάρια.
Τα λουκάνικα μπορούσαν να τα συντηρήσουν αρκετό καιρό, αφού τα κρεμούσαν , ψηλά στα δωμάτια και άλλους χώρους του σπιτιού όπου και ωρίμαζαν, στον αέρα.
Το κρέας το καβούρδιζαν με λιωμένο λίπος το βάζανε σε ειδικό βαρελάκι ρίχνοντας του λίπος όσο να σκεπαστεί, και το αποθήκευαν στο κελάρι. Το κρατούσαν όλο τον χειμώνα . Ήταν ένα από τα πιο νόστιμα χειμωνιάτικα εδέσματα.
Εκεί στο κελάρι θα έβρισκε κανείς το αμπάρι όπου αποθήκευαν το σιτάρι, το βαρέλι με το τυρί, το βαρέλι του κρασιού, την νταμιτζάνα με το τσίπουρο, τα αυτοσχέδια ράφια γεμάτα με πατάτες, ξερά κρεμμύδια και σκόρδα κρεμασμένα, κυδώνια , καρύδια κλπ. Λίγο πιο πέρα ήταν κρεμασμένο ένα ζύγι, μια παλάντζα, τα λανάρια, τα κοσκίνια, τα τσεκούρια, κλαδευτήρια και ότι άλλα γεωργικά εργαλεία που τους χρειάζονταν στην καθημερινή τους ζωή.
Αν έμπαινε κάποιος στο μαγειρειό θα έβλεπε τις στάμνες στο πεζούλι με τα γκιούμια γεμάτα με πόσιμο νερό από το πηγάδι. Πιο πέρα ο νεροχύτης με τον νιπτήρα κρεμασμένο.
Κάπου σε μια γωνιά ήταν ο χώρος της γάστρας, δίπλα πιο πέρα το τζάκι που ανάβανε φωτιά και μαγείρευαν, η πυροστιά και το τσιμπίδι και στον τοίχο μια λάμπα πετρελαίου, ένα μικρό καντήλι ή φανάρι και από την άλλη μεριά ο σοφράς και κάπου σ’ ένα ράφι οι γανωμένες κατσαρόλες τα ταψιά, ο μύλος του καφέ και άλλα αναγκαία χρειαζούμενα, σύνεργα για το νοικοκυριό.
Το μεγάλο τραπέζι θα γινόταν την άλλη ημέρα, μετά την εκκλησία, όπου και θα παρακολουθούσαμε, σύσσωμη οι οικογένεια, την θεία ακολουθία της γέννησης του Χριστού.
Ακόμα δεν χάραζε η ημέρα και ο μακαριστός Παπαθωμάς χτυπούσε την καμπάνα, καλώντας όλους του πιστούς.
Μικροί, μεγάλοι, γυναίκες και παιδιά, όλοι στην εκκλησία, στην Αγία Παρασκευή.
Καταχείμωνο και πολλές φορές, με λάσπες και χιόνια. Όμως όλοι εκεί αναμένοντας την γέννηση του Χριστού και να μεταλάβουμε την θεία κοινωνία.
Και έφτανε η ώρα που όλη η οικογένεια με ομόνοια , σεβασμό και ειλικρινή αγάπη μεταξύ τους κάθονταν στο τραπέζι να απολαύσουν τα εδέσματα που είχαν ετοιμάσει οι μανάδες , οι κόρες και οι νύφες , να πιούν κρασί δικό τους από το βαρέλι που παρασκεύασε ο πατέρας.
Τότε ήταν χαρά μεγάλη, η φιλοξενία. Δεν φιλοξενούσαν μόνο συγγενείς ή φίλους αλλά η πόρτα ήταν ανοιχτή για συγχωριανούς, ακόμα και περαστικούς.
Η θρησκευτική γιορτή η χαρά και το πανηγύρι η συμπαράσταση και ο σεβασμός η αρμονική συμβίωση στην οικογένεια και σε όλη την κοινότητα, όλα αυτά ρίζωσαν μέσα μας και έγιναν τρόπος της ζωής μας, όλη μας η ζωή.
Ήταν εκείνα τα ανέμελα χρόνια τα τόσο ξέγνοιαστα, αλλά κυρίως τα τόσο ανθρώπινα.
Β.Κ. 20/12/2019
Κάπου σε μια γωνιά ήταν ο χώρος της γάστρας, δίπλα πιο πέρα το τζάκι που ανάβανε φωτιά και μαγείρευαν, η πυροστιά και το τσιμπίδι και στον τοίχο μια λάμπα πετρελαίου, ένα μικρό καντήλι ή φανάρι και από την άλλη μεριά ο σοφράς και κάπου σ’ ένα ράφι οι γανωμένες κατσαρόλες τα ταψιά, ο μύλος του καφέ και άλλα αναγκαία χρειαζούμενα, σύνεργα για το νοικοκυριό.
Το μεγάλο τραπέζι θα γινόταν την άλλη ημέρα, μετά την εκκλησία, όπου και θα παρακολουθούσαμε, σύσσωμη οι οικογένεια, την θεία ακολουθία της γέννησης του Χριστού.
Ακόμα δεν χάραζε η ημέρα και ο μακαριστός Παπαθωμάς χτυπούσε την καμπάνα, καλώντας όλους του πιστούς.
Μικροί, μεγάλοι, γυναίκες και παιδιά, όλοι στην εκκλησία, στην Αγία Παρασκευή.
Καταχείμωνο και πολλές φορές, με λάσπες και χιόνια. Όμως όλοι εκεί αναμένοντας την γέννηση του Χριστού και να μεταλάβουμε την θεία κοινωνία.
Και έφτανε η ώρα που όλη η οικογένεια με ομόνοια , σεβασμό και ειλικρινή αγάπη μεταξύ τους κάθονταν στο τραπέζι να απολαύσουν τα εδέσματα που είχαν ετοιμάσει οι μανάδες , οι κόρες και οι νύφες , να πιούν κρασί δικό τους από το βαρέλι που παρασκεύασε ο πατέρας.
Τότε ήταν χαρά μεγάλη, η φιλοξενία. Δεν φιλοξενούσαν μόνο συγγενείς ή φίλους αλλά η πόρτα ήταν ανοιχτή για συγχωριανούς, ακόμα και περαστικούς.
Η θρησκευτική γιορτή η χαρά και το πανηγύρι η συμπαράσταση και ο σεβασμός η αρμονική συμβίωση στην οικογένεια και σε όλη την κοινότητα, όλα αυτά ρίζωσαν μέσα μας και έγιναν τρόπος της ζωής μας, όλη μας η ζωή.
Ήταν εκείνα τα ανέμελα χρόνια τα τόσο ξέγνοιαστα, αλλά κυρίως τα τόσο ανθρώπινα.
Β.Κ. 20/12/2019
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΠΕΣ ΤΟ ΜΕ ΔΙΚΑ ΣΟΥ ΛΟΓΙΑ