Η Ζωή του
Γεννήθηκε στην Παλαιά Μεσσηνία (Μεσσήνη). Εγινε μέλος της Φιλικής Εταιρίας το Δεκέμβριο του 1818. Ο Βλαχογιάννης περιέγραψε τα χαρακτηριστικά του ως εξής: «'Οψη αδύνατη και μαυρειδερή, μάτια βαθουλά, ματιά σκληρή και δυνατή, μεγάλο μουστάκι μαύρο, γερακωτή μεγάλη μύτη, μαλλιά μακρυά κυματιστά. Μικρό κόκινο φέσι στραβοφορεμένο. Τέλος, πρόσωπο που χτυπάει και ξαφνιάζει και που του κάκου θα γύρευε κανείς να βρη σ' έναν Ευρωπαίο το ταίρι του». Όλοι όσοι τον εγνώριζαν βεβαιώνουν ότι ο Κολοκοτρώνης ήταν ηγετική φυσιογνωμία και άριστος ρήτορας, βρισκόταν δε πάντα στην πρώτη γραμμή της μάχης.
Διορίστηκε τον Απρίλιο του 1821 από τους οπλαρχηγούς της Γορτυνίας αρχιστράτηγος της επαρχίας Καρύταινας, νίκησε τους Τούρκους στο Βαλτέτσι, κυρίευσε την Τρίπολη (1821), όπου αποδεκάτισε τις οικογένειες της διοικητικής εξουσίας των Τούρκων (πάνω από 30.000 νεκρά γυναικόπαιδα), κατέλαβε την Ακροκόρινθο (1822), διέλυσε στα Δερβενάκια τη στρατιά του Δράμαλη και στη συνέχεια εισήλθε νικητής στο Ναύπλιο. Αργότερα περιέπεσε σε δυσμένεια και φυλακίστηκε, αλλά ο Κουντουριώτης αναγκάστηκε, παρά τον απεινή διωγμό εναντίον τού Κολοκοτρώνη και των στελεχών του από αυτήν ακριβώς την κυβέρνηση, να τον διορίσει το 1825 αρχηγό των επιχειρήσεων κατά του Αιγύπτιου Ιμπραήμ. Ο αρχιστράτηγος επιδόθηκε σε πόλεμο φθοράς εναντίον του τουρκο-αιγυπτιακού στρατού, επειδή δεν ήταν δυνατόν να αντιμετωπίσει κατά μέτωπο τις υπέρτερες δυνάμεις του εχθρού. Συνέχισε δε να πολεμάει μέχρι το 1827.
Η μεγάλη σημασία του Κολοκοτρώνη για την Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα, προκύπτει από το γεγονός ότι ηγήθηκε άτακτων, απείθαρχων και ανεκπαίδευτων ανδρών, χωρίς οργανωμένη υποστήριξη ενός συγκροτημένου κράτους και αντιμετώπισε πολλαπλάσιες δυνάμεις εχθρικών στρατευμάτων. Με αυτές τις πενιχρές προϋποθέσεις δημιούργησε ο Κολοκοτρώνης το πρώτο, μετά την επανάσταση των Σέρβων, σημαντικό και, όπως φάνηκε από τις εξελίξεις, αποφασιστικό ρήγμα στο εσωτερικό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενάντια στις επιταγές της «Ιεράς Συμμαχίας» που είχε θεσπίσει κανόνες ειρήνης και υποταγής, μετά τις τυχοδιωκτικές περιπέτειες του Ναπολέοντα. Οι Σέρβοι είχαν αποκτήσει ήδη το έτος 1817 μία περιορισμένη ανεξαρτησία υπό την υψηλή εποπτεία των Οθωμανών.
Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια (1831) διετέλεσε ο επωνομαζόμενος «Γέρος του Μωριά» μέλος της κυβερνήσεως, η οποία όμως σύντομα διαλύθηκε και ο ίδιος φυλακίστηκε. Στα χρόνια του Όθωνα (1833) φυλακίστηκε για άλλη μια φορά ο Κολοκοτρώνης και το 1834 παρεπέμφη σε δίκη, όπου καταδικάστηκε σε θάνατο! Ο Όθωνας του έδωσε όμως χάρη και τον διόρισε σύμβουλο της επικρατείας.